Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

volgens - (overeenkomstig)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

volgens vz. ‘overeenkomstig’
Mnl. volgende ‘als gevolg van, overeenkomstig, volgens’ in Volgende desen rade so waert hi ... ‘als gevolg van dit besluit werd hij ...’ [1350-1410; MNW]; vnnl. volgen(d)s in volgens de requeste ende dappostille ‘overeenkomstig het verzoekschrift en de beschikking’ [1570; iWNT refter], volgends de begeerte van de moeder ende van onsen broeder Daniël [1602; iWNT]. Daarnaast als bijwoord vnnl. volgens ‘vervolgens, daarna’ in schriven ind volgens besegelen laten ‘(een brief) schrijven en vervolgens laten bezegelen’ [1564; iWNT reversaal].
Gevormd uit het teg.deelw. volgend(e) van → volgen, met bijwoordelijke -s (zie → -s 2) en vereenvoudiging van -nds > -ns.
De oorspr. betekenis is ‘volgende op’, ‘als gevolg van’. In een algemenere betekenis ‘overeenstemmend met’ heeft het woord diverse betekenisnuances gekregen, bijv. ‘zoals beschreven in of door’, ‘naar de mening van’ en ‘overeenkomstig een model, plan, wet, voorschrift e.d.’, die hierboven niet allemaal afzonderlijk zijn gedateerd.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

volgens* [overeenkomstig] {1634} vgl. middelnederlands volgende [vervolgens], eig. het teg. deelw. van volgen.

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

volgens voorz. Nog niet bij Kil. Voor ouder volgends; dit voor volgend, deelw. van volgen. Vgl. fr. suivant “volgens” en zie ook nopens.

J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Den Haag / Gent

volgens bijw., uit volgends: z. wetens.

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

volgens ‘voorzetsel’ (bet. van Frans suivant)

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

volgens ‘voorzetsel: naar, overeenkomstig, op grond van’ -> Fries folgens ‘voorzetsel: naar, overeenkomstig, op grond van’; Negerhollands volgens ‘voorzetsel: naar, overeenkomstig, op grond van’; Sranantongo volgens ‘voorzetsel: naar, overeenkomstig, op grond van’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

volgens* voorzetsel 1599 [WNT]

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina