Zoekresultaten

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

design - (industriële vormgeving, met name modieus en opvallend; opvallend en modieus ontwerp)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

design zn. ‘industriële vormgeving, met name modieus en opvallend; opvallend en modieus ontwerp’
Nnl. design ‘(modieuze) vormgeving van een industrieel product’ [1975; Nierop 1975].
Ontleend aan Engels design ‘ontwerp(tekening), grafisch ontwerp’ [1638; OED], eerder al in algemenere zin ‘plan, opzet, ontwerp’ < Oudfrans dessing, desseing, bij het werkwoord dessiner, eerder désigner [1529; Rey] en desseigner [voor 1552; Rey] ‘ontwerpen’, zie → dessin.
♦ designer bn. ‘speciaal ontworpen, modieus’. Nnl. bijv. in designer jeans ‘door modeontwerper ontworpen spijkerbroek’ en designer drug, designerdrug ‘synthetisch roesmiddel’ [1988; Coster 1999]. Ontleend aan Amerikaans-Engels bijvoeglijk gebruik van het zn. designer ‘ontwerper, vormgever’, in de betekenis ‘de naam dragend van een beroemd ontwerper’ [1966; OED].

EWN: design zn. 'industriële vormgeving, met name modieus en opvallend; opvallend en modieus ontwerp' (1975)
ANTEDATERING: vormgeving der producten – wat men in Amerika "design" noemt [1953; AHB 21/4]
Later: Een prachtige creatie van stijl en design kunnen we de nieuwe Ford noemen [1954; Amigoe di Curaçao (KB) 29/1]; de eisen van een goed design 'de eisen van een goede vormgeving' [1956; Nieuwe Leidsche courant (Ld) 13/9]
EWN: ♦ designer bn. 'speciaal ontworpen, modieus' (1988)
ANTEDATERING: Designer jeans [1980; De Telegraaf (KB) 19/1]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

design [ontwerp] {1974} < engels design < oudfrans desseign, van desseigner < italiaans disegnare [tekenen, schetsen] < latijn designare [aanduiden, afbeelden], van de [neer] + signare [ingriffen, merken, tekenen], van signum [teken] (vgl. sein¹, zegel, zegen¹).

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

design (Engels design)

L. Koenen, R. Smits (1992), Peptalk, De Engelse woordenschat van het Nederlands

design [diezaajn] {ontwerp} 1. industrieel ontwerp van een chique ontwerper; 2. verzamelnaam voor dure, trendy en opvallend vormgegeven artikelen, volgens sommigen te definiëren als ‘het ziet er mooi uit en het werkt niet’. Veel als voorvoegsel gebruikt: een ‘design-fluitketel’.

Dateringen of neologismen

F. Bakker, E. van Ruijsendaal, P. Uljé, D. van Zijderveld, Vindpunt.nl – elektronisch doorzoekbare Woordenlijst Overbodig Engels met Nederlandse tegenhangers, uitgebreide en verbeterde voortzetting van de boekuitgaven Funshoppen in het Nederlands (2009) en Op-en-Top Nederlands (2015)

design zn. Ontleend aan het Engels.
[alg.] = vormgeving, opzet. De opzet van de nieuwe woonwijk is te zien in het stadhuis.
[alg.] = knipbeurt, knippen §. Na een knipbeurt zag hij er weer piekfijn uit.
[alg.] = exploiteren, uitbaten.

design- samenst. Ontleend aan het Engels.
= stijl-, ontwerp-.

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

design ontwerp 1974 [Posthumus] <Engels

J. Posthumus (1986), A Description of a Corpus of Anglicisms, Groningen

design, het [di'zɑjn] ontwerp. Compounds/derivations: action office design. “De hier afgebeelde keuken is ontworpen door Prof. Dr. Tucny, een internationaal vermaard designer. Zijn filosofie: een synthese te vinden tussen eigentijdse gezelligheid, uitgekiend komfort en doordacht design.” (0510162). Loanword from English design n.

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Terug naar vorige pagina