Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoord generator van Genootschap Onze Taal

 

florijn - (Florentijnse munt; gulden)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

florijn zn. ‘Florentijnse munt; gulden’
Mnl. florijn ‘muntnaam’ [ca. 1325; MNW].
Ontleend aan Frans florin [1278; Rey] dat, met aanpassing aan Oudfrans flor (Nieuwfrans fleur), is ontleend aan Italiaans fiorino [eind 13e eeuw; DEDLI], letterlijk ‘gebloemd’, maar bovenal de naam van de munt van de stad Florence, vanwege de daarop afgebeelde lelie, zie → fleur.
Naar Italiaans voorbeeld (de oudste in het Florence van de 13e eeuw) werden al vroeg in de 14e eeuw in grote delen van Europa florijnen geslagen. Het gewone woord voor florijn bleef in het Nederlands altijd → gulden (van gulden florijn), maar in het Frans sprak men nog altijd over de florin, en de gebruikelijke afkorting voor de gulden, fl. of f., was ook gebaseerd op florijn.
De enige moderne muntnaam die nog op fiorino teruggaat, is de Hongaarse forint.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

florijn [gulden] {florine 1369} < frans florin < italiaans fiorino [idem], verkleiningsvorm van fiore [bloem]; de Florentijnen sloegen na het midden van de 13e eeuw gouden munten, die een voorbeeld werden in andere landen. De Florentijnse munten werden florijnen genoemd, omdat ze een wapen met lelies (bloemetjes) als kenmerk hadden. Onze aanduiding fl. voor gulden stamt daarvan → floret1.

J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leiden

florijn znw. m., oude munt, verouderd maar nog in de verkorting fl, f voor gulden < mlat, florinus, een in de 13de eeuw door Florence geslagen munt, die de lelie van het stadswapen droeg.

J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, Den Haag / Gent

florijn m., uit Fr. florin, van Mlat. florenum(-us), afgel. van den stam van Lat. flos = bloem (z.d.w.), wegens de er op afgebeelde leliebloemen.

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

S.P.E. Boshoff en G.S. Nienaber (1967), Afrikaanse etimologieë, Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

floryn: met invoering van desimale stelsel in S.A. neol. ben. v. d. 20-sentstuk; in Nederland ben. v. d. gulde (vgl. afk. daarvoor) en ook in ander lande in betrokke taalvorme; hist. ’n goue munt; stuk in die 13e eeu in Florence geslaan.

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

florijn (Frans florin)

E. Sanders (1995), Geoniemenwoordenboek, Amsterdam

De florijn, ten slotte, wordt soms ten onrechte afgeleid van de plaatsnaam Florence. Florijn is echter via het Frans ontleend aan het Italiaanse fiorino, dat een verkleinvorm is van fiore ‘bloem’. De florijn werd in de 13de eeuw in Florence geslagen met als versiering de lelies van het stadswapen. Onze aanduiding fl. voor gulden stamt van deze muntnaam af.

T. Pluim (1911), Keur van Nederlandsche woordafleidingen, Purmerend

Florijn (gulden) genoemd naar Florence, waar hij ’t eerst geslagen werd (± 1350). Volgens anderen: munt „met de bloem” (Lat. flos, Fr. fleur), daar ’t wapen van Florence een lelie is.

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

florijn ‘Nederlandse gulden’ -> Duits Florin ‘Nederlandse gulden’; Deens florin ‘Nederlandse gulden’; Noors florin ‘Nederlandse gulden’; Frans florin ‘Nederlandse gulden’; Portugees florim ‘Nederlandse gulden’; Bretons fleuryn ‘Nederlandse gulden’; Pools gulden ‘Nederlandse gulden’; Litouws florinas ‘Nederlandse gulden’; Maltees fjorin ‘Nederlandse gulden’ <via Frans>; Esperanto floreno ‘Nederlandse gulden’ <via Frans>; Turks florin ‘Nederlandse gulden’; Koerdisch florîn ‘Nederlandse gulden’; Papiaments florin, florans ‘Nederlandse gulden’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

florijn gulden 1369 [Claes Tw. 9] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal